GLUTEN! Wat doen we ermee?

GLUTEN! Wat doen we ermee? - Vroeger hoorden wij nooit iemand, slechts een enkeling, klagen over pijn of een vervelend gevoel in de buik na het eten van bijvoorbeeld pasta of brood. Nu lijkt bijna de hele wereld hier problemen mee te ervaren. Daarom leg ik vandaag het verschil uit tussen een overgevoeligheid en een intolerantie.

---

Wat zijn gluten precies en waarom zijn er steeds meer mensen die gluten vermijden? Is dit vanwegeeen medische reden, een gezondheidsreden of omdat men dit ergens heeft gelezen en misschien meegaat met ‘de hype’?

Wat zijn gluten?

Gluten is eigenlijk een eiwitmengsel die van nature voorkomt in verschillende granen zoals tarwe, rogge, spelt (opgelet! veel mensen denken dat spelt glutenvrij is, niet dus!), gerst en durum. Daarnaast wordt dit eiwitmengsel als ingrediënt gebruikt in talloze andere producten als brood, crackers, pasta, pizza, koek, gebak etc. Tevens worden gluten gebruikt als bindmiddel in producten zoals meel, sauzen, soepen, worst en aangemaakt gehakt. Toch wel een dagelijks gebruikt ingrediënt binnen ons Nederlandse voedingspatroon.

Gluten vermijden?

Er is een groot verschil wanneer men gluten moet vermijden of wil vermijden. Iemand met een glutenintolerantie heeft namelijk (bijna) geen keus en iemand die het wil vermijden kiest hier zelf voor (exacte redenen daargelaten). Altijd gluten vermijden is namelijk best drastisch zoals je kunt zien aan bovengenoemd lijstje met producten en dus zeker niet voor iedereen een pretje. Rijst, quinoa, boekweit, amaranth, teff, sojabonen en mais zijn producten die wel kunnen worden gegeten en dus geen gluten bevatten. Er blijft aan de andere kant dus ook heus iets over om het voedingspatroon alsnog volwaardig te houden, wat in eerste instantie in mijn ogen het meest belangrijkst is.

Wat is Coeliakie?
Mensen met de auto-immuunziekte coeliakie (glutenintolerantie) hebben een intolerantie voor gliadine (dit bevindt zich in tarwegluten) en moeten een glutenvrij dieet volgen. Inname van gluten veroorzaakt bij hen via een auto-immuunreactie beschadiging van de darmvlokken van de dunne darm, wat tot gevolg heeft dat de opname van de bouwstoffen uit het voedsel verslechtert. Verschillende gezondheidsklachten en/of tekorten kunnen hierdoor ontstaan. Dit is blijvend en kan zich helaas niet herstellen.

De zogenoemde ‘Niet Coeliakie Gluten Sensitiviteit’ (NCGS) zijn de mensen die niet zulke heftige klachten als bij coeliakie ervaren, maar nog steeds vervelende ervaringen hebben. Klachten zijn bijvoorbeeld diarree, buikkrampen, opgeblazen gevoel, vermoeidheid, hoofdpijn, huidklachten, hooikoorts etc. Helaas is het nog niet bekend of deze klachten specifiek door de gluten worden veroorzaakt, hoe de klachten ontstaan en of dit bij elke patiënt dezelfde oorzaak heeft. Naar schatting wordt gedacht dat ongeveer 10% van de bevolking gevoelig is voor gluten. Dit is zeer lastig te meten aangezien glutengevoeligheid zeer moeilijk te diagnosticeren is. Wel wordt er steeds vaker melding gemaakt waarbij het elimineren van gluten in de meeste gevallen positieve reacties oplevert.

Gluten valt onder de Exorfinen

De bewering dat gluten 'slecht' zouden zijn is naar mijn mening wat overdreven. Wel zitten gluten zo in elkaar dat het lichaam dit kan herkennen als opiaatachtige voedingstoffen; oftewel, exorfinen. Exorfinen kunnen de werking van het endorfinesysteem belasten (dit is erg belangrijk voor onder andere onze stress respons). Een opiaat is iets waar je verslaafd aan kan raken. Net zoals roken, alcohol etc. De inname van gluten zouden er dus voor kunnen zorgen dat jij meer wilt van bijvoorbeeld de pasta of het brood. Indirect kan dit voor een te hoge energie-inname leiden wat op langer termijn overgewicht en/of ziekten tot gevolg kan hebben. Tevens zorgt een overmaat aan exorfinen voor een verminderede afgifte van Dopamine en Serotine (deze regelen de gemoedstoestand). Dit veroorzaakt uiteenlopende klachten zoals vermoeidheid, weinig motivatie, een suikerverslaving, stress-weerstand neemt af en vervelende spierspanningen.

Laat het onderzoeken
Wanneer men totaal geen klachten ervaart zie ik niet gelijk een punt om glutenvrij te eten. Wel kun je er natuurlijk voor kiezen om de inname van gluten te minderen. Wanneer klachten worden ervaren is het voor jezelf uitproberen hoeveel gluten het lichaam ‘aankan’. Dit is per individu verschillend en dus niet officieel te meten. Kijk dus goed welke producten en welke hoeveelheid voor jou problemen veroorzaken en schrijf dit desnoods voor twee weken op in een boekje. Zo leer je je eigen lichaam het beste kennen. Vraag jezelf wel goed af of dit specifiek de oorzaak zou kunnen zijn. Er zijn namelijk meer producten/intoleranties die dezelfde klachten veroorzaken. Raadpleeg daarvoor altijd eerst een huisarts en/of diëtist die je verder kan helpen.

Liefs, Yvonne